Samen ontwerpen zorgt voor betere resultaten

Lokale besturen, ontwerpers en bedrijven haalden de voorbije jaren het sterkste in elkaar naar boven via cocreatie. Dat leidt tot innovatieve producten die binnenkort ook in het straatbeeld te zien zullen zijn in Zuid-West-Vlaanderen: een slimme vuilnisbak, een mobipunt en een ‘groencassette’ waarmee flexibel groenbeheer mogelijk wordt. Intussen duiken langs de rivieroevers van de Eurometropool blauwe elementen op die de ‘Blauwe Ruit’ markeren. Voor ontwerpers uit België en Frankrijk is het speelveld met 180 graden verruimd. “Er wordt stilaan een omslag gemaakt in hoe overheden denken en werken”, zeggen Kris Dekeyzer (Leiedal) en Stijn Debaillie (Designregio Kortrijk), “Dit is nog maar het begin.”

Designer Clubs: inspireren mét impact

TRIPOD-II werkte op twee sporen: praktische cases uitwerken én inspireren met workshops en lezingen. Terwijl vijf proefprojecten vorm kregen in Zuid-West-Vlaanderen kregen designers pakken inspiratie in de ambitieuze internationale reeks Designer Clubs. Designregio Kortrijk creëerde een forum op betekenisvolle locaties zoals EuraTechnologies en CCI Grand Lille (Rijsel), het Industrial Design Center, Depart met de Kortrijk Creativity Week of de Budafabriek (Kortrijk).

“Met onze thema’s proberen we onze tijd voor te zijn”, zegt Stijn Debaillie (Designregio Kortrijk). Zo had Gerry Smits het al vroeg in het project TRIPOD-II over blockchain voor designers of zette Brieuc Saffré zijn publiek aan het denken over circulaire economie.

Het gaat bij design al lang niet meer louter over een leuke vorm: denken als een ontwerper kan een fundamentele switch veroorzaken in de manier hoe we werken en leven. Dat was ook de boodschap op Design Fusion. “Duurzaamheid van bedrijven wordt steeds belangrijker. Een bedrijf kan aan innovatiekracht winnen als het inzet op een duurzame bedrijfscultuur en daarbij de medewerkers en andere stakeholders met verschillende profielen betrekt. Voor een grotere impact moet een bedrijfsstrategie ook op lange termijn worden uitgetekend en service design kan daar een bepalende rol in spelen”, aldus Stijn Debaillie.

Door de Designer Clubs en Design Fusion krijgen ontwerpers uit Wallonië, Frankrijk en Vlaanderen één speelveld aangereikt, zonder grenzen. Een unieke troef voor een grensregio met een potentiële markt van twee miljoen inwoners.

Omslag in dialoog tussen lokale besturen en bedrijven

“Een pijnpunt in de relatie tussen lokale besturen en bedrijven is dat dialoog vaak ontbreekt. In een klassieke situatie bevraagt een lokaal bestuur met een bepaalde nood de markt, waarop een bedrijf als antwoord een product levert. Dat product beantwoordt dan grotendeels aan de vraag, maar vaak niet helemaal. In onze proefprojecten hebben we dit patroon kunnen doorbreken”, zegt Kris Dekeyzer (Intercommunale Leiedal). Hij zette lokale besturen en bedrijven samen rond de tafel, begeleid door een ontwerper. “Zo creëer je een dialoog en kan je samen producten bedenken die wel perfect aan de nood voldoen. We zien ook bij de betrokken besturen dat er een omslag in denken is gerealiseerd. Ze beseffen dat ze niet enkel hoeven vragen te stellen aan de markt, maar dat ze ook deel van het proces kunnen zijn. En dat levert finaal betere oplossingen op.”

Vijf producten voor de publieke ruimte

TRIPOD-II realiseerde vijf producten voor de publieke ruimte. Daarvoor ging Leiedal telkens met dezelfde dynamiek aan de slag. Lokale besturen uit Zuid-West-Vlaanderen werden uitgenodigd om samen aan tafel te zitten rond een gedeelde uitdaging. Een ontwerper begeleidde een ontwerptraject waarin naar een oplossing werd gezocht, samen met meerdere bedrijven uit de regio. Zo ontstond een cirkel van cocreatie waarbij elke partij haar sterktes kon inbrengen. “Het innovatieve is niet zozeer het design denken”, zegt Kris Dekeyzer, “Maar het is wel nieuw om dit toe te passen in de context van publieke ruimte en in samenwerking met lokale besturen.” En het resultaat mag er zijn, zo blijkt uit volgend overzicht van de vijf projecten.

1. De slimme vuilnisbak: ergonomisch, efficiënt en duurzaam

De slimme vuilnisbak die TEN (Kortrijk) ontwierp samen met o.a. Zwevegem, Avelgem, Kuurne, Wervik, Deerlijk, Kortrijk, Harelbeke en Waregem combineert zichtbaarheid met efficiëntie en is gemaakt uit herbruikbaar materiaal. De vuilnisbak zorgt dat gebruikers sorteren en is vanop afstand te monitoren. Zo hoeft het lokaal bestuur de bak alleen maar te legen als hij vol is en moet er niet nodeloos worden rondgereden. De vuilnisbak kan worden uitgerust met een led ring en een speaker om feedback te geven aan gebruikers. De vuilnisbak valt op en is tegelijk mooi te integreren in de publieke ruimte. De eerste toonmodellen komen in 2021 in de publieke ruimte te staan.
​

2. De groene bodemcassette: tijdelijk groen in de publieke ruimte

Studiodott. (Antwerpen) zocht samen met gemeenten naar een oplossing om groen in de openbare ruimte op een efficiëntere en duurzame manier te onderhouden en te beheren.

Het resultaat is een modulair systeem waarmee je ruimtes kan vergroenen en tijdelijk afdekken, bijvoorbeeld bij evenementen.

Het concept vraagt nog een gedetailleerde technische ontwikkeling om een robuust ontwerp te creëren dat sterk genoeg is om over te rijden maar ook te kunnen heffen.

Partners: Imog, Mirom, Kortrijk, Zwevegem, Menen.

Bedrijven: Lesage NV, Disaghor, Arbowar, Growebo en Krinkels.


3. De Blauwe Ruit: markante ingrepen die verwelkomen langs een fietslus

De Blauwe Ruit (Carré Bleu) is een lus van 90 km die wordt gevormd door de belangrijkste waterlopen van de Eurometropool. De Eurometropool Lille-Kortrijk-Tournai en haar partners zochten naar een ingreep in het landschap langs de Blauwe Ruit-fietsroute die de lus herkenbaar en uitnodigend maakt. Yoann Druet & Emmanuelle Valot (Rijsel) bedachten een set blauwe elementen: kaders, bankjes, uitzichtpunten en visuals.

De eerste kaders zijn al te zien langs het water, zoals bij Transfo in Zwevegem.

Partners: BAW Billiet art works, Carpentier wood, Wever & Ducré, TEN, Waak

4. Zicht op de toekomst: 3D-elementen uit beton en QR-codes

Pilipili (Kortrijk) ging aan de slag rond de vraag “Hoe kan je een fysieke plek in relatie plaatsen met verleden of toekomst?”

Modulaire betonelementen die met een 3D-printer zijn vervaardigd worden opgesteld op plekken waar ze via doorzichten een nieuw perspectief creëren. Gebruikers kunnen door de gaten kijken en vervolgens meer info raadplegen via QR-codes. Dit project is nog in ontwikkeling.


5. Mobipunt: een structuur die mobiliteit verbindt met comfort en diensten

Een Mobipunt is een plaats waar verschillende functies elkaar ontmoeten. Het punt is ingericht om op kleinschalig niveau multimodaal vervoer mogelijk te maken en te promoten.

Yellow Window (Antwerpen) maakte samen met o.a. Menen, Zwevegem, Lendelede en Harelbeke een oplossing die antwoordt biedt aan vragen rond veiligheid, herkenbaarheid, informatie, comfort en multimodaliteit. Tegelijk faciliteert het volume bijkomende functies.

In 2021 worden op drie plekken in de regio toonmodellen geïnstalleerd, in verschillende configuraties.

Contact

• Kris Dekeyzer, Leiedal, 0477 48 11 35, Kris.Dekeyzer@leiedal.be
• Stijn Debaillie, Designregio Kortrijk, 0474 93 02 95, stijn@designregio-kortrijk.be
• Beeldmateriaal (TRIPOD-II beelden (c) Leiedal en ontwerper.pdf )

Over

• TRIPOD staat voor Transregional Project for Innovation and Promotion of Design. De projectpartners zijn Lille Design (FR, Lead partner), Aditec Pas-de-Calais (FR), CCI Grand Lille (FR), Designregio Kortrijk (VL), Antwerp Management School (VL), Design Innovation (WA), Progress/Maison du Design (WA), IDETA (WA), Héracles (WA), Wallonie Design (WA), Leiedal (VL), Métropole Européenne de Lille (FR). https://www.tripod-design.eu/nl/ Lees meer over het project in het eindverslag: Design werkt verbindend
• Leiedal is de interlokale vereniging voor streekontwikkeling in Zuid-West-Vlaanderen die deze streek dynamisch en duurzaam wil helpen uitbouwen tot een aantrekkelijke streek om te ondernemen, te werken, te wonen en te beleven. https://www.leiedal.be/tripod-ll
• Designregio Kortrijk is het platform voor creativiteit, innovatie en ondernemerschap van de regio Kortrijk. Designregio Kortrijk wil talenten in deze door UNESCO erkende creatieve designregio samenbrengen om samen een betere toekomst te verbeelden, ontwerpen en maken. https://www.designregio-kortrijk.be/organiseren/tripod/

Met steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

Avec le soutien du Fonds Européen de Développement Régional